شرایط بازنشستگی

 

ماده 76- مشمولین‌ این‌ قانون‌ در صورت‌ حائز بودن‌ شرایط‌ زیر حق‌ استفاده‌ از مستمری‌ بازنشستگی‌ را خواهند داشت‌.

1- حداقل‌ ده‌ سال‌ حق‌ بیمه‌ مقرر را قبل‌ از تاریخ‌ تقاضای‌ بازنشستگی‌ پرداخته‌ باشند. (با توجه به جزء 3 بند (ب) قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی به ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و ... مصوب 1380/7/14 هم اکنون میزان سابقه لازم جهت بازنشستگی براساس این بند، «بیست سال» می‌باشد.»

2- سن‌ مرد به‌ شصت‌ سال‌ تمام‌ و سن‌ زن‌ به‌ پنجاه‌ و پنج‌ سال‌ تمام‌ رسیده‌ باشد.

تبصره‌- در مورد افرادی‌ که‌ قبل‌ از تقاضای‌ بازنشستگی‌ حداقل‌ مدت‌ بیست‌ سال‌ متوالی‌ یا بیست‌ و پنج‌ سال‌ متناوب‌ در مناطق‌ بد آب‌ و هوا کار کرده‌اند و یا آنکه‌ به‌ کارهای‌ سخت‌ و مخل‌ سلامتی‌ (زیان‌آور) اشتغال‌ داشته‌اند سن‌ بازنشستگی‌ پنجاه‌ و پنج‌ سال‌ تمام‌ خواهد بود. کسانی‌ که‌ سی‌ سال‌ تمام‌ کار کرده‌ و حق‌ بیمه‌ مقرر را به‌ سازمان‌ پرداخته‌ باشند در صورت‌ داشتن‌ پنجاه‌ و پنج‌ سال‌ تمام‌ می‌توانند تقاضای‌ مستمری‌ بازنشستگی‌ کنند. مناطق‌ بد آب‌ و هوا و کارهای‌ زیان‌آور به‌ موجب‌ آیین‌نامه‌ مربوط‌ مصوب‌ هیأت‌ وزیران‌ تعیین‌ خواهد شد.

(تبصره فوق با قانون اصلاح مواد72 و77 و تبصره ماده76 قانون تأمین ‌اجتماعی ... مصوب 1371/12/16 اصلاح و دو تبصره به عنوان تبصره های 2 و 3 به آن الحاق گردیده که به شرح ذیل می باشند:

تبصره 1- کسانی که 30 سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی که سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند.

تبصره 2- افرادی که حداقل 20 سال متوالی و 25 سال متناوب در مناطق بد آب و هوا کار کرده و یا آنکه به کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق‌بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتیکه سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. مناطق بد آب و هوا و کارهای سخت و زیان‌آور به موجب آیین‌نامه مربوطه خواهد بود. افزایش هزینه ناشی از این تبصره از کاهش هزینه سازمان ناشی از اجراء تبصره 1 همین ماده تأمین خواهد شد).

(مجدداً تبصره 2 در تاریخ 1380/7/14 به موجب قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 اصلاح شده است:

تبصره 3- بیمه‌شدگانی که دارای 35 سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند می‌توانند بدون در نظرگرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی نمایند. (الحاقی به موجب قانون اصلاح مواد 72 و 77 وتبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1371/12/16).

تبصره 4- زنان کارگر با داشتن 20 سال سابقه کار و 42 سال سن به شرط پرداخت حق‌ بیمه با 20 روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.(الحاقی به موجب ماده واحده الحاق یک تبصره به ماده 76 قانون تأمین‌اجتماعی، مصوب 1376/7/1).

قانون «اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین ‌اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371» (مصوب 1380/7/14)

ماده واحده - تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین‌اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371/12/16 به شرح زیر اصلاح می‌شود:

تبصره2- 

الف)کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

1- کارفرمایان کلیه کارگاه های مشمول قانون تأمین اجتماعی که تمام یا برخی از مشاغل آنها حسب تشخیص مراجع ذی ربط سخت و زیان آور اعلام گردیده یا خواهند گردید، مکلفند ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت به ایمن سازی عوامل شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوطه و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام نمایند.

2- کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تأمین اجتماعی مکلفند قبل از ارجاع کارهای سخت و زیان آور به بیمه شدگان، ضمن انجام معاینات پزشکی آنان از لحاظ قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با نوع کارهای رجوع داده شده (موضوع ماده 90 قانون تأمین‌اجتماعی)، نسبت به انجام معاینات دوره‌ای آنان که حداقل در هر سال نباید کمتر از یک بار باشد، نیز به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص به هنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی اقدام نمایند. وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی مکلفند تمهیدات لازم را در انجام این بند توسط کارفرمایان اعمال نمایند.(وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جایگزین وزرات کار و امور اجتماعی شده است.)

ب ـ حمایت‌ها

1- افرادی که حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند می‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور یک و نیم سال محاسبه خواهد شد.

2- در صورتی که بیمه‌شدگان موضوع این تبصره قبل از رسیدن به سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان‌آور گردند با تأیید کمیسیون های پزشکی (موضوع ماده 91 قانون تأمین اجتماعی) به هر میزان سابقه خدمت از مزایای مندرج در این تبصره برخوردار خواهند شد.

3- در مورد سایر بیمه‌شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بیمه برای استفاده از مستمری بازنشستگی از تاریخ تصویب این قانون هر سال یک سال افزایش خواهد یافت تا آنکه این حداقل به بیست سال تمام برسد.

4- از تاریخ تصویب این قانون جهت مشمولان این تبصره، چهاردرصد (4%) به نرخ حق بیمه مقرر در قانون تأمین اجتماعی افزوده خواهد شد که آن هم در صورت تقاضای مشمولان قانون، به طور یکجا یا به طور اقساطی توسط کارفرمایان پرداخت خواهد شد.

5- تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف مدت چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. (وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جایگزین وزرات کار و امور اجتماعی شده است.)

6- بیمه‌شدگانی که دارای سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور به تاریخ قبل از تاریخ تصویب این قانون باشند می‌توانند با استفاده از مزایای این قانون درخواست بازنشستگی نمایند در این صورت با احراز شرایط توسط بیمه شده کارفرمایان مربوطه مکلفند حق بیمه مربوطه و میزان مستمری برقراری را تا احراز شرایط مندرج در تبصره 2 همچنین چهار درصد (4%) میزان مستمری برقراری نسبت به سنوات قبل از تصویب این قانون را یکجا به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند. 

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ سی‌ام بهمن ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و جزء 1 و 3 بند (ب) تبصره 2 آن در تاریخ 1380/7/14 عیناً به تصویب نهائی مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است). (آیین نامه اجرایی این قانون در تاریخ 1385/12/26 به تصویب رسیده و در تاریخ 1393/5/26 اصلاح گردیده است.)

 

قانون استفساریه اصلاحیه تبصره (2) الحاقی به ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مصوب 1380 (مصوب 1385/1/20)

موضوع استفساریه:

ماده واحده - آیا کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور - مخل سلامت «مناطق بد آب و هوا» که به ‌طور فصلی در این قبیل مشاغل کار می‌کنند نظیر کارگران نی‌بر کوره‌پزخانه‌ها، کارگران فصلی کارخانجات قند یا سایر مواد غذایی و آن دسته از

کارگرانی که بدون میل و اراده موقتاً کار خود را از دست می‌دهند ولیکن در ادامه

کار، در همان کارگاه یا کارگاه های مشابه شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور می‌شوند با

وجود انقطاع فصلی یا موقت مشمول مزایای تبصره (2) الحاقی به ماده (76) قانون تأمین

اجتماعی می‌گردند یا خیر؟

نظر مجلس:

بلی‌، مشمول مزایای تبصره (2) الحاقی به ماده (76) قانون تأمین اجتماعی می‌شوند.

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیستم فروردین ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و پنج مجلس شورای اسلامی ‌تصویب و در تاریخ 1385/2/6 به تأیید شورای نگهبان رسید.

قانون تفسیر جزء (1) بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی (مصوب 1390/6/29)

«موضوع استفساریه؛

آیا مطابق جزء (1) بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی اصلاحی مصوب 1379/11/30 سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان، قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازاء هر سال سابقه یک و نیم (1/5) سال محاسبه خواهد شد؟

نظر مجلس:

بلی، سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان، قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازاء هر سال سابقه یک و نیم (1/5) سال محاسبه خواهد شد.

تفسیر فوق در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ بیست و نهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و نود مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 1390/7/6 به تأیید شورای نگهبان رسید».

 

قانون تفسیر جزء (1) بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تأمین اجتماعی (مصوب 1392/2/3)

«موضوع استفساریه؛

آیا مراد قانونگذار از عبارت «افرادی که حداقل بیست سال متوالی و بیست و پنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند» در جزء (۱) بند (ب) اصلاحیه تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی مصوب 1379/11/30 مجلس شورای اسلامی داشتن حداقل ۷۳۰۰ روز اشتغال در یک یا چند شغل زیان آور در یک یا چند کارگاه است؟

پاسخ مجلس:

بلی، توالی اشتغال به قوت خود باقی است.

تفسیر فوق در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ سوم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و نود و دو مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 1392/2/1 به تأیید شورای نگهبان رسید»

 

قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که 10 سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند (مصوب 1392/7/17)

ماده واحده - سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به افرادی که حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه را دارند و به سن شصت سال برای مردان و پنجاه و پنج سال برای زنان رسیده‌اند یا به هر دلیلی به تشخیص کمیسیون‌های موضوع ماده (۹۱) قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354/4/3 و اصلاحات بعدی آن در سنین کمتر از موارد فوق ازکارافتاده شده‌اند، ولی از حق مستمری برخوردار نمی‌شوند، متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه، حقوق بازنشستگی پرداخت نماید.

افرادی که کمتر از 10 سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند، می‌توانند با پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه اعم از حق کارگر و کارفرما تا 10 سال به نرخ سال جاری، از امتیاز بازنشستگی این حکم برخوردار شوند.

تبصره ۱: سازمان تأمین اجتماعی مکلف است به فرزندان و همسران بیمه‌ شده متوفی که زیر 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد نسبت به سنوات، مستمری پرداخت نماید. 

تبصره ۲: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موظف است علاوه بر حق‌الثبت فعلی یک در ده‌ هزار به قیمت منطقه‌ای بابت حق‌الثبت اموال غیرمنقول دریافت و به ردیف خاصی در خزانه‌داری کل واریز نماید. 

دولت مکلف است اعتبار مورد نیاز برای اجرای این قانون را از محل درآمدهای موضوع این تبصره پیش‌بینی نماید. 

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هفدهم مهرماه یکهزار و سیصد و نود و دو مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 1392/8/1 به تایید شورای نگهبان رسید.